Sinds dieselgate weet iedere Europeaan wat stikstofoxide (NOx) is: de stof die de autoindustrie in tests wil verdoezelen, maar ook de stof die steden als Utrecht en Rotterdam noodzaakt om milieuzones in te stellen, om zo hun inwoners te beschermen. Luchtvervuiling veroorzaakt in Europa jaarlijks een half miljoen vroegtijdige doden en 940 miljard euro aan medische kosten.

Dieselgate legde de grootste fraude door de Europese autoindustrie bloot. Dat de fraude door de Amerikaanse en niet door Europese autoriteiten werd ontdekt – toch de grootste afzetmarkt voor Volkswagen – zegt veel. De reactie van Europa op dieselgate zo niet meer.

Terugroepactie

De Amerikaanse autoriteiten verplichten Volkswagen tot een terugroepactie en bereiden een rechtszaak voor. De autoriteiten in de EU-lidstaten lijken de bovenmatige uitstoot van auto's simpelweg te gaan legaliseren. Bij een bijeenkomst op 28 oktober 2015 – dus nadat dieselgate bekend werd – besloten de Europese Commissie en technische autoriteiten van EU-landen tot weliswaar betere praktijktests, maar met slappere normen dankzij een conformity factor, onder het mom van onnauwkeurigheid bij het meten. In praktijk mogen dieselvoertuigen in normaal gebruik op de weg tot 2021 meer dan twee keer zoveel uitstoten dan al in 2007 in wetgeving is vastgelegd. Ook na 2021 mogen normen nog vijftig procent overschreden worden.

De Europese (papieren) normen zijn al significant minder streng dan die in de Verenigde Staten en daar laten autofabrikanten zien dat de normen wel te halen zijn. Zie hier de autolobby aan het werk: Ze slagen erin de Europese Commissie en EU-landen te laten denken dat deze industriële ontwikkelingen niet in Europa aankomen.

Onze gezondheid

Mocht Europa de limieten als vastgelegd in 2007 wel handhaven (en de autoindustrie zou ze naleven) dan zouden Europese steden de standaarden voor schone lucht zonder bijkomende maatregelen kunnen halen. Dan zouden de milieuzones dus overbodig worden. Het is pijnlijk om te moeten vaststellen dan steden overal in Europa maatregelen moeten nemen om de gezondheid van hun burgers enigszins te kunnen beschermen. Minstens even pijnlijk is de vaststelling dat, ondanks mooie woorden op papier, auto's in Europa de afgelopen jaren amper schoner zijn geworden. Het wordt tijd om de verantwoordelijkheid voor de uitstoot bij de bron, de autoindustrie, aan te pakken in plaats van Europese steden te laten stikken in vieze lucht.

Schade aan de democratie

Niet alleen de gezondheid van Europeanen lijdt onder het handjeklap van regeringsleiders en autolobby, dat geldt ook voor de democratie. De wetgeving die het Europees Parlement in 2007 vastlegde, wordt op een doorzichtige manier herschreven in een 'technische uitwerking'. Daarom maakte ik ook bezwaar tegen het voorstel.

De autolobby lijkt echter voet aan de grond te hebben gekregen met het argument dat verwerpen van het compromis zou leiden tot vertraging van echte tests. Maar dat is klinkklare onzin. De tests zijn al goedgekeurd, de stemming gaat alleen over de foutenmarge van deze test. De auto-industrie kan vrolijk verder met auto's bouwen die onze longen onnodig aantasten.

 

De keuze was simpel: vóór milieuwetgeving ter bescherming van de gezondheid van Europese burgers, vóór het democratische proces, en tegen het legaliseren van softwarefraude door de auto-industrie. Afgelopen week stelde het Europees Parlement een onderzoekscommissie in, die het komende jaar dieselgate en machtige autolobby moet onderzoeken. Helaas trapte het Europarlement woensdag met open ogen in de lobby-val, nog voordat de commissie goed en wel van start is, en ging akkoord met de slappere normen van de Europese Commissie.